Een jichtaanval, alweer? Help!

Een jichtaanval is een gewrichtsontsteking dat ontstaat door te veel urinezuur. Jicht is artritis urica en urica staat voor urinezuur. De meeste mensen hebben wel eens gehoord van jicht of hebben zelf een jichtaanval gehad.

Volgens thuisarts.nl is jicht:

Jicht is een pijnlijke ontsteking in een gewricht, veroorzaakt door urinezuurkristallen. Het geneest meestal binnen een tot drie weken, maar kan na verloop van tijd weer terugkomen.

Hoe kun je jicht herkennen? De symptomen van jicht

De symptomen van jicht bestaan uit:

• Een pijnlijke ontsteking in een gewricht, meestal de grote teen of voet. Een jichtaanval kan ook in je knie of hand voorkomen
• Het gewricht wordt dik, rood en warm.
• Het gewricht hoog leggen en koelen kan prettig zijn.
• Medicijnen kunnen de pijn binnen een tot twee dagen verminderen.

Neem gelijk contact met je huisarts op wanneer je koorts krijgt of ziek wordt.

Er zijn naast de symptomen van jicht nog enkele zaken die kunnen wijzen op te veel urinezuur:

• Kalknagels
• Hoge bloeddruk (de bloeddruk hoort in de avond 10-15% lager te zijn dan in de ochtend)
• Carpaal tunnel syndroom
• Onbepaalde pijn in meerdere gewrichten

Hoe lang kun je last hebben van een jichtaanval?

Een jichtaanval duurt één tot drie weken waarna het gewricht volledig herstelt. Soms worden medicijnen voorgeschreven zoals ontstekingsremmers of zelfs corticosteroïd injecties.

Jichtaanvallen voorkomen

Komt een jichtaanval vaker voor, dan kun je dit voorkomen door allopurinol te slikken. Dit geneesmiddel verlaagt de hoeveelheid urinezuur in het bloed. Een lagere urinezuur waarde zorgt voor aanmerkelijk minder jichtaanvallen.

Nu weten we dus wat jicht veroorzaakt, wat je eraan kan doen en welk medicijn helpt om jichtaanvallen te voorkomen.

Dit zegt het farmacotherapeutisch kompas over allopurinol:

Allopurinol remt het enzym xanthine-oxidase dat de oxidatie van hypoxanthine tot xanthine en verder tot urinezuur katalyseert. Daling van de urinezuurspiegel in het bloed gaat verdere afzetting van urinezuur in gewrichten tegen en mobiliseert uraten uit de weefsels.

Allopurinol remt dus een specifiek enzym waardoor er minder urinezuur wordt geproduceerd. Daarbij zorgt het er voor dat urinezuur opslag in het weefsel wordt afgebroken.

Fantastisch! Toch?

Of… als we nu precies weten hoe jicht ontstaat en dat het met urinezuur te maken heeft, hoe komen we dan aan te veel urinezuur?

Waar kan je jicht van krijgen? Teveel urinezuur

Jicht urinezuur ontstaat voor 75% als een afbraakproduct van ATP.  ATP is de energie die gemaakt wordt uit glucose en vet. Dit gebeurt in iedere lichaamscel.  Wanneer we met zuurstof (aeroob) glucose en vet verbranden, produceren we ATP, warmte, water en CO2. De mate van efficiëntie van dit proces bepaalt de productie van ATP en bepaald ook de hoeveelheid warmte. Hoe meer warmte, hoe meer urinezuur. Dit wordt gedaan door een eiwit genaamd UCP 1. Hoe meer UCP 1, hoe meer warmte en hoe meer urinezuur.

Er zijn verschillende redenen voor verhoogd urinezuur:

• UCP 1 verhoging
• ATP aanmaak zonder zuurstof (anaerobe activiteit)

Het lijkt erop dat UCP 1 dus een belangrijk eiwit is in de vorming van urinezuur en dus een grote rol speelt in het krijgen van jicht.

De belangrijkste redenen voor UCP 1 overactiviteit:

• Laaggradige ontsteking
• Insulineresistentie
• Fructose
• Alcohol
• Roken
• Tekort aan vitamine B3 (Niacine)

Laaggradige ontsteking en insulineresistentie

Een laaggradige ontsteking maakt weefsels inefficiënt in de productie van ATP. Er wordt dus meer warmte en dus urinezuur geproduceerd. Het immuunsysteem zorgt ervoor dat cellen anaeroob gaan functioneren en dus ATP maken zonder zuurstof.

Wetenschappelijk bewijs ondersteunt de bewering dat insulineresistentie van het immuunsysteem voorafgaat aan chronische laaggradige ontstekingen (Seematter 2004).

Er bestaat ook bewijs voor de omgekeerde situatie waarbij resistentie wordt veroorzaakt door chronische ontstekingen (Mathur 2008, Fernandez- Real 2004).

Chronische laaggradige ontsteking en insulineresistentie lijken samen te gaan. Een voortdurend actief immuunsysteem gaat vrijwel altijd gepaard met een verlies aan insulinegevoeligheid of insulineresistentie. Insulineresistentie kan een rechtstreeks gevolg zijn van de ontsteking zelf, van langdurig zitten, te weinig beweging en ontoereikende voeding. 

Ons lichaam produceert urinezuur omdat het ook een taak heeft. Urinezuur activeert ons zenuwstelsel ’s morgens waardoor we wakker worden. Het is dus een belangrijke stof in ons dag- en nachtritme. Daarnaast zorgt urinezuur voor:

• ons IQ;
• het vermogen om met relatief weinig moeite calorierijk voedsel te vinden;
• antioxidante werking;
• een rol in onze bloeddruk.

Urinezuur wordt afgebroken door spieractiviteit. Dus een gebrek aan beweging zorgt ook voor een te hoog urinezuur.

Samenvattend over jichtaanvallen:

Jichtaanvallen zijn een gewrichtsontsteking die wordt veroorzaakt door een te hoog urinezuur. Urinezuur wordt door ons lichaam zelf geproduceerd, slechts 25% is afkomstig uit onze voeding.  We produceren urinezuur omdat het ook een taak heeft in ons lichaam. Urinezuur productie is onder andere het gevolg van een zogenoemde laaggradige ontsteking en de daarmee samenhangende insulineresistentie.

Jichtaanvallen zelf voorkomen

Om jichtaavallen te voorkomen, zorg je ervoor dat er geen reden ontstaat om overmatig urinezuur te produceren. Dit wordt veroorzaakt door:

• insuline resistentie;
• ontsteking in je lichaam;
• te veel fructose (vooral in de vorm van high fructose corn syrup of HFCS in bewerkte voeding);
• te veel alcohol;
• roken;
• vitamine B3 tekort;
• slaap tekort;
• te weinig beweging.

Kortom: leef een kPNI lifestyle!

Heb je hulp nodig bij het voorkomen van Jichtaanvallen? Neem contact op met een kPNI therapeut voor advies.

Over de auteur

Menno Dekker is sinds 1990 werkzaam in de gezondheidszorg. Eerst als fysiotherapeut, sinds 2002 als osteopaat en sinds 2016 als orthomoleculair therapeut.

Sinds 2020 is Menno expert in klinische PNI.