Inleiding
Het menselijk lichaam heeft vrijwel continu te maken met microbiële invasies, laesies en chemisch letsel. Dit moet opgelost, hersteld en genezen worden via ontstekingsmechanismen. Daar duiken we hier verder op in en zullen lezen hoe chronische stress en de daarbij gepaarde hormonale verstoring, in de weg staat van een gezonde ontstekingsreactie en wondgenezing. Centraal hierin staan te hoge adrenaline en noradrenaline waarden en daarbij gepaarde cortisol resistentie (zie werkingsmechanisme). Bepaalde balansen tussen verschillen lichaamsstoffen zijn namelijk essentieel voor het tot stand komen van vervolgprocessen.
De fasen van wondgenezing
Wanneer een bacterie wordt gesignaleerd of enige vorm van schade, wordt door het immuunsysteem via het zenuwstelsel extra noradrenaline en adrenaline in de bloedbaan gebracht (1). Het immuunsysteem mobiliseert zichzelf hiermee uit de barakken. Iets later (minuten) stijgt ook de hoeveelheid cortisol, verantwoordelijk voor het stoppen van de activatie van het immuunsysteem. Vervolgens zorgen cortisol en adrenaline er samen voor dat de afweercellen naar het aangedane weefsel (slagveld) gaan, zodat een fysiologische ontstekingsreactie in gang kan worden gezet en wel daar waar het gevaar ook werkelijk aanwezig is. De beëindiging van de reactie en het weer terugtrekken van het immuunsysteem in de zogenaamde ‘barakken’ (lymfeklieren, milt) worden door dezelfde stoffen in gang gezet (1).
De drie fasen en bijbehorende lichaamsstoffen voor een gezonde wondgenezing:
1. Initiatiefase – Immuuncellen uit de lymfeklieren, milt (barakken) de bloedbaan in (boulevard): In de initiatiefase wordt inflammatie op gang gebracht met de productie van pro-inflammatoire mediatoren zoals LTB4 en PG2. Deze mediatoren verhogen de ontsteking totdat de Eicosanoid Switch, het einde van de initiatiefase, plaatsvindt. Dit gebeurt wanneer het niveau van PGE2 plus PGD2 gelijk is aan het LTB4-niveau.
2. Resolutiefase – Uit de boulevard en het beschadigde en/of geïnfecteerde weefsel in (het slagveld): De resolutiefase begint wanneer ontstekingsremmende mediatoren zoals LK, resolvins, protectins, maresins, PGD2 en PGF2a geproduceerd worden. Wanneer het totale niveau van ontstekingsremmende mediatoren het niveau van LTB4 overschrijdt, vindt het stopsignaal plaats.
3. Beëindigingsfase – Immuunsysteem gaat terug de barakken in: Dit is de laatste fase en de ontsteking wordt beëindigd door het aangetaste gebied ‘schoon’ te maken. Daar zijn macrofagen voor verantwoordelijk.
Illustratie uit wetenschappelijke bron: (2012). “Stress-induced redistribution of immune cells–from barracks to boulevards to battlefields: a tale of three hormones” (1).
Ontsteking en wondgenezing is een gecontroleerd proces met een initiatie-, oplossings- en beëindigingsfase. De balansen tussen verschillende hormonen en moleculen bepalen hoe (immuun)cellen zich gedragen, welke lichaamsstoffen worden aangemaakt en daarmee of succesvol herstel en goede wondgenezing zal plaatsvinden.
Wetenschappelijke bron
(1) Dhabhar, F. S., Malarkey, W. B., Neri, E., & McEwen, B. S. (2012). Stress-induced redistribution of immune cells–from barracks to boulevards to battlefields: a tale of three hormones–Curt Richter Award winner. Psychoneuroendocrinology, 37(9), 1345–1368. https://doi.org/10.1016/j.psyneuen.2012.05.008
