Een denkmodel bij klinische psychoneuroimmunologische therapie
Klinische psychoneurimmunologische therapie hanteert een holistisch c.q. systeembiologisch perspectief ter preventie en genezing van (chronische) ziekte. Integratieve modellen zijn zeer nuttig zijn voor een beter begrip van gezondheid, welzijn, ziekten, evenals voor de ontwikkeling van gepersonaliseerde en systeemgeneeskunde.
Zoals geïllustreerd in Figuur 1 uit “Psychoneuroimmunology to Personalized, Systems, and Dynamical Medicine.” (1), zijn op moleculair niveau functionele genetische variaties en genomische kenmerken essentieel voor het detecteren van individuele reacties op stress, veranderingen in de omgeving, pathogenen en medicijnen. Op cellulair niveau zijn proteïne-proteïne interacties en signaalroutes cruciaal voor het verbinden van de mechanismen op moleculair en systeemniveau, zoals de verbanden tussen inflammatoire markers en systemische ontsteking. Voorbeelden en meer gedetailleerde besprekingen zullen worden gegeven op andere hoofdstukken op deze website.
Verder zijn complexe en dynamische interrelaties tussen verschillende niveaus binnen verschillende tijdsdimensies, zoals de interacties tussen genen en omgeving op verschillende momenten gedurende de hele levensduur, ook belangrijk. Specifiek kan chronische stress niet worden verklaard door een eenvoudige Hypothalamus-Pituitary-Adrenal (HPA-as) respons. In plaats daarvan is “een nieuwe golf van theorieën nodig om de modulerende invloeden van timing, aard van stress, controleerbaarheid en individuele psychiatrische respons op te nemen” (2).
Dergelijke modellen gebaseerd op dynamische systeembiologie zouden bijdragen aan de identificatie van dynamische patronen in PNI voor de ontwikkeling van zowel systemen als dynamische geneeskunde. Onder alle factoren hebben individuele verschillen en patronen van persoonlijkheden, copingstijlen, emotionaliteit, evenals cognitieve en gedragsreacties een belangrijke rol bij immuungerelateerde aandoeningen en ziekten.
Als voorbeeld kan rouw een stressvolle toestand zijn die de activiteiten van natural killer (NK)-cellen beïnvloedt. Persoonlijkheid is een belangrijke factor in dergelijke omstandigheden, aangezien mensen met de eigenschap “negatieve affectiviteit” meer vatbaar zijn voor depressie en angst in vergelijking met degenen die de negatieve eigenschappen niet hebben.
Individuele patronen in psychofysiologische reacties, zoals agressief en aanvallend gedrag, zijn geïdentificeerd als de beste voorspeller voor immuungeassocieerde risicofactoren voor veel ziekten (3). Een voorbeeld hiervan is dat cynische vijandigheid een betrouwbare voorspeller kan zijn voor hart- en vaatziekten (4). Dergelijke waarnemingen geven aan dat individuele psychologische omstandigheden, zoals persoonlijkheid, van cruciaal belang kunnen zijn voor het detecteren van gepersonaliseerde psychologische en fysiologische veranderingen.
Deze “interne elementen” kunnen een grotere invloed hebben op de gezondheidsresultaten dan de stressvolle omgeving of externe stimuli. Oorzakelijke verbanden en multidirectionele paden zijn geïdentificeerd tussen persoonlijkheid, gezondheid, stoornissen en levensduur (4). Ongunstige gedragspatronen, waaronder slechte eetgewoonten en roken, kunnen directe verbanden hebben met pathologische resultaten.
Dergelijke mechanismen geven aan dat integratieve psyche-lichaam interventies die zich richten op persoonlijkheden mogelijk effectiever zijn dan eenvoudige medicijn toedieningen. Een voorbeeld hiervan is dat regelmatige medicamenteuze behandeling van depressie mogelijk niet erg succesvol is voor de preventie van hart- en vaatziekten, omdat persoonlijkheidscomponenten ook cruciaal zijn (4).
Bovendien moeten verschillende omgevings- en sociaaleconomische componenten worden opgenomen in de systematische kaart van gepersonaliseerde geneeskunde (zie Fig. 1). Zo kunnen verontreinigende stoffen zoals tabaksrook, dieseldeeltjes, drugs, pesticiden en industriële verontreinigingen disfuncties veroorzaken in de neuro-endocriene paden (5, 6). Een lagere sociaaleconomische status en chronische sociale statusdreiging zoals discriminatie en devaluatie kunnen leiden tot verstoringen van de neurohormonale paden en de HPA-as met hogere niveaus van pro-inflammatoire cytokinen en glucocorticoïde veranderingen (7).
Deze bewijzen ondersteunen de oprichting van de dynamische biopsychosociale modellen en multidimensionale kaders om de patronen van genetica, persoonlijkheid, gedrag, omgeving, fysiologie en pathologie binnen verschillende tijdsbestekken met elkaar te verbinden (zie Fig. 1). Dergelijke modellen kunnen ook bijdragen aan de overgang van ziektegerichte geneeskunde naar mensgerichte geneeskunde (8). Specifiek kunnen systemische veranderingen in de inflammatoire netwerken die worden gedeeld bij verschillende aandoeningen worden toegepast als gemeenschappelijke preventieve en behandelingsdoelen voor meerdere ziekten in plaats van één ziekte.
Referenties
(1). Yan, Q. (2016). From Psychoneuroimmunology to Personalized, Systems, and Dynamical Medicine. In: Psychoneuroimmunology. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-319-45111-4_1
(2). Yan, Q. (2014). From pharmacogenomics and systems biology to personalized care: A framework
of systems and dynamical medicine. Methods in Molecular Biology, 1175 , 3–17.
(3). Koolhaas, J. M. (2008). Coping style and immunity in animals: Making sense of individual variation. Brain, Behavior, and Immunity, 22 , 662–667.
(4). Friedman, H. S. (2008). The multiple linkages of personality and disease. Brain, Behavior, and
Immunity, 22 , 668–675.
(5). Waye, A., & Trudeau, V. L. (2011). Neuroendocrine disruption: More than hormones are upset.
Journal of Toxicology and Environmental Health. Part B, Critical Reviews, 14 , 270–291.
(6). Wright, R. J., & Subramanian, S. V. (2007). Advancing a multilevel framework for epidemiologic
research on asthma disparities. Chest, 132 (Suppl), 757S–769S.
(7). Kemeny, M. E. (2009). Psychobiological responses to social threat: Evolution of a psychological
model in psychoneuroimmunology. Brain, Behavior, and Immunity, 23 , 1–9.
(8). Yan, Q. (2011a). Toward the integration of personalized and systems medicine: Challenges, opportunities and approaches. Personalized Medicine, 8 , 1–4.
