Arteriosclerose (slagaderverkalking) is een hart- en vaatziekte. Hierbij wordt de wand van de slagaderen door verkalking dikker. Dit proces kan zorgen voor vernauwing van het bloedvat en problemen geven met de doorbloeding van organen en weefsels.
Hart- en vaatziekten zijn na kanker de meest voorkomende doodsoorzaak in Nederland. Ieder jaar deelt de Nederlandse Hartstichting de cijfers van het aantal mensen dat te maken krijgt met een cardiovasculaire aandoening. Op dit moment zijn er ruim 1,5 miljoen mensen die lijden aan chronische hart- en vaatziekten. De verwachting is dat dit aantal groeit naar ongeveer 1,9 miljoen in 2030. Dat betekent dat één op de zeven volwassen Nederlanders dan hart- of vaatpatiënt is.
Cijfers hart- en vaatziekten in Nederland [1]
In Nederland zijn er zo’n 1,5 miljoen mensen met een chronische hart- of vaatziekte. Elke dag:
– Sterven 103 mensen aan een hart- of vaatziekte: meer vrouwen dan mannen;
– Sterven 50 mannen en 53 vrouwen aan een hart- of vaatziekte;
– Sterven 24 mensen jonger dan 75 jaar aan een hart- of vaatziekte;
– Worden zo’n 700 mensen in het ziekenhuis opgenomen vanwege een hart- of vaatziekte.
Een belangrijke oorzaak van hart- en vaatproblemen is vaatvernauwing als gevolg van arteriosclerose. Het dichtslibben van de slagaders is vaak een langzaam ongemerkt proces en kan al op jonge leeftijd beginnen. Hierdoor kan het jaren duren voor hart- en vaatproblemen ontstaan.
Wat kan je doen om te voorkomen dat de conditie van bloedvaten achteruitgaan? Wat is de invloed van leefstijl en voeding op arteriosclerose? En wat is de relatie van arteriosclerose met een laaggradige ontsteking? Lees verder over de kPNI aanpak en behandeling bij arteriosclerose.
Arteriosclerose is een aandoening waarbij de slagaderwanden geleidelijk verharden en stugger worden. Normaal gesproken zijn slagaders elastisch en kunnen ze wijder worden of vernauwen wanneer dat nodig is. Maar door de geleidelijke verharding worden de bloedvaten minder flexibel en kunnen ze zich steeds moeilijker aan aanpassen. Bovendien zorgen kleine ontstekingen dat de aderwand stoffen als vet en ontstekingscellen aantrekt. Hierdoor wordt de ader heel langzaam nauwer. De opeenstapeling van vet kan zo erg worden dat er plaque ontstaat. Dit is een plaatselijke verdikking van de binnenkant van de vaatwand.
Leefstijl en voeding heeft invloed op arteriosclerose. Belangrijke leefstijl risicofactoren zijn overgewicht, stress, roken en weinig lichaamsbeweging. Uit recente inzichten blijkt echter dat er meer aan de hand is bij het ontstaan van hart- en vaatziekten. Een nieuwe risicofactor ligt hieraan ten grondslag, namelijk een laaggradige ontsteking.
Volgens cardioloog dr. Remco Kuipers PhD wordt steeds duidelijker dat een laaggradige ontsteking als gevolg van onze Westerse levensstijl en eetpatroon een belangrijke rol speelt in het ontstaan van hart- en vaatziekten. [2] Dit sluipende proces begint soms al op jongere leeftijd en zorgt voor een extra ongunstig klimaat voor onze bloedvaten.
Iedereen kent de klassieke acute ontsteking met koorts, pijn, roodheid, hitte, zwelling en functieverlies. Hierbij reageert het immuunsysteem snel met een heftige korte reactie waarna de ontsteking weer uitdooft. Om te begrijpen wat de invloed is van een laaggradige ontsteking op arteriosclerose, is het handig te weten wat dit precies is.
Naast High Grade inflammation zoals hierboven beschreven, bestaat er ook Low Grade Inflammation (LGI). In het Nederlands noemen we dit een laaggradige ontsteking. Een laaggradige ontsteking komt voort uit een activatie van het lokale immuunsysteem. Het is een milde vorm van ontsteking waarbij het immuunsysteem chronisch continu actief is. Dit gebeurt op zo’n laag niveau dat er geen klassieke ontstekingsverschijnselen optreden zoals roodheid, zwelling en pijn. Ook zijn er in het bloed nauwelijks ontstekingswaarden meetbaar.
In tegenstelling tot een gezonde ontstekingsreactie, gaat een laaggradige ontsteking niet meer ‘uit’ en blijft problemen veroorzaken. Daarom wordt het ook wel stille ontsteking genoemd. Het kabbelt dus als het ware op een te laag pitje (veel) langer door.
Vanuit de kPNI zien we dat wanneer het immuunsysteem chronisch geactiveerd is (in de regel langer dan 42 dagen) dit ook ten koste gaat van je energie op andere gebieden. Het lichaam gaat als bescherming over op een andere strategie. Dit komt onder andere doordat een milde chronische ontsteking grootverbruiker is van energie. Het immuunsysteem speelt een essentiële rol in het lichaam. Deze krijgt van het brein daarom voorrang bij de verdeling van de beschikbare energievoorraad. Dat zorgt er uiteindelijk voor dat verschillende lichamelijk processen klachten kunnen ontstaan. Zo ook bij hart- en vaatproblemen.
Laaggradige ontstekingen worden in veel gevallen veroorzaakt of verergerd door een ongezonde Westerse leefstijl.
Misschien zijn wij als Homo Sapiens nog niet zo goed aangepast aan deze tijd en is het vermogen van ons lichaam tot een acute stressreactie (vechten of vluchten) steeds meer een chronische stressreactie geworden met ziekmakende gevolgen. Hierdoor ontstaan laaggradige ontstekingen en een overactieve stress-as (de HPA-as).
Net zoals alle ontstekingen, is een laaggradige ontsteking een afweerreactie van het immuunsysteem. In tegenstelling tot een gezonde ontstekingsreactie, gaat een laaggradige ontsteking niet meer ‘uit’ en blijft problemen veroorzaken.
Door het chronische karakter van een laaggradige ontsteking worden deze stille ontstekingen vaak permanent van aard. Op de lange termijn leidt dit tot vage klachten zoals onder andere:
Volgens cardioloog Remco Kuipers PhD is de laaggradige ontsteking de belangrijkste opkomende risicofactor voor hart- en vaatziekten. Veel van de afzonderlijke bekende risicofactoren zoals overgewicht en verhoogd cholesterol blijken in feite te zorgen voor laaggradige ontstekingen, of zijn er juist een gevolg van.
Kennis uit de epigenetica leert dat er veel is wat je zelf kunt doen om je hart en vaten gezond te houden en zo ziekte te voorkomen. De kPNI is gericht op het zoveel mogelijk verlagen van laaggradige ontstekingsactiviteit. Dat doen we door samen op zoek te gaan naar de oorzaak en ongunstige risicofactoren (triggers) die een rol spelen. Vaak kan je door het in kaart brengen hiervan, samen met de juiste voeding en leefstijlmaatregelen, al een hoop bereiken.
Zo adviseren we in de praktijk een eetpatroon gebaseerd op het jager-verzamelaar menu. Hiervan blijkt dat het ontstekingsremmend werkt. Dit in combinatie met gerichte leefstijlinterventies, is de basis van herstel naar een goede gezondheid.
Onze cellen worden gevormd door bouwstenen uit onze voeding. Homo Sapiens komen voort uit miljoenen jaren evolutie. 95% van deze tijd leefden we als jager-verzamelaar. Dit natuurlijke voedingspatroon, ofwel oervoeding, is zeer gevarieerd en rijk aan (zee)groenten, fruit, vis, schelp- en schaaldieren, eieren, gevogelte, noten, zaden, kruiden en gezonde vetten uit bijvoorbeeld olijfolie en kokos.
Het jager-verzamelaar bevat als volwaardige voedingspatroon veel ontstekingsremmende stofjes en een variatie aan micronutriënten en vezels. Daarnaast is het belangrijk om producten die intoleranties en ontstekingen kunnen uitlokken te beperken. Zoals bijvoorbeeld toegevoegde suikers, geraffineerde graanproducten, transvetten, vetzuren en sterk bewerkte voedingsmiddelen. Net als mediterrane voeding bevat oervoeding optimale gezonde verse, natuurlijke ingrediënten en er is een juiste verhouding tussen omega-6- en omega-3-vetzuren.
Naast de positieve effecten van ontstekingsremmende interventies met voeding, beschrijven wetenschappelijke studies ook gunstige effecten van leefstijl interventies zoals Intermitted living therapie. Waaronder verbetering van het microbioom, ontspanning door ademhalingstechnieken, meditatie of mindfullness. Door af en toe een dag te vasten, waarbij je alleen water drinkt, stijgt het gehalte adiponectine. Dit eiwit verwijdt bloedvaten en vermindert ontstekingen.
Eventueel kunnen natuurlijke ontstekingsremmers en gerichte suppletie helpen. Denk bijvoorbeeld aan omega 3-vetzuren EPA en DHA, D3, kurkuma of magnesium). Tijdens een persoonlijk consult kunnen we je hier alles over vertellen.
Klachten en ziektes zijn in feite een signaal van je lichaam dat er iets hapert. Klinische Psycho-Neuro-Immunologie (kPNI) is een oplossingsgerichte, integrale geneeskundige therapie die met wetenschappelijk onderbouwde interventies op zoek gaat naar de oorzaak van jouw klachten of ziekte.
Wil je (preventief) aan de slag met voedingsadviezen en gerichte leefstijlinterventies? Maak dan een afspraak met een kPNI therapeut.
Lucienne Dunnewijk is kPNI therapeut en gespecialiseerd in orthomoleculaire leefstijlgeneeskunde. De afgelopen twintig jaar heeft ze zich gespecialiseerd in het optimaliseren van het energieniveau, het verbeteren van chronische klachten zoals vermoeidheid en burn-out, en reset van hormonale problemen. Haar praktijk is gevestigd in Soest.
[1] Nederlandse Hartstichting https://www.hartstichting.nl/hart-en-vaatziekten/feiten-en-cijfers-hart-en-vaatziekten
[2] Natura Foundation, Kuipers, R. http://www3.naturafoundation.nl/?objectID=13450&page=59
Bronnen: