Botten in de hoofdrol
“Botten dienen voor stevigheid, bescherming en voor bloedaanmaak via het beenmerg”. Dat is zo ongeveer wat er in de biologieboekjes staat. We beschouwen botten meestal als structuren die niet zoveel “doen” behalve een bijdrage leveren aan de stevigheid en structuur van ons lichaam.
Een duik in de recente wetenschappelijke literatuur leert dat botten niet alleen midden in ons lijf zitten maar ook een centrale rol spelen bij heel veel fysiologische processen en te beschouwen zijn als een belangrijk hormoonproducerend orgaan (Berger & Karsenty, 2022). Lees in dit artikel hoe beweging onze botten stimuleert om ons gezond te houden en kan bijdragen aan het oplossen van (chronische) ziekte.
Osteocalcine
Het hormoon dat geproduceerd wordt door botweefsel, heet osteocalcine. Het komt in het lichaam voor in een “inactieve” vorm (gecarboxyleerd) en in een “actieve” vorm (gedecarboxyleerd). Vitamine K speelt een belangrijke rol bij zowel de vorming van osteocalcine in osteoblasten (cellen die ook het botweefsel aanmaken) als voor de omzetting van actief naar inactief osteocalcine. (Zhao et al., 2024)
Functies van osteocalcine
Wat is de functie van osteocalcine? Jarenlang werd gedacht dat osteocalcine een rol speelt bij de aanmaak van botmassa (Karsenty, 2023) maar het bewijs daarvoor werd nooit gevonden. Inmiddels is duidelijk dat osteocalcine heel veel andere functies heeft.
Bloedsuikerregulatie
Osteocalcine zorgt ervoor dat de alvleesklier meer insuline gaat afscheiden en dat de gevoeligheid voor insuline in onder andere de spieren wordt vergroot.
Vruchtbaarheid bij mannen
Osteocalcine stimuleert de productie van het mannelijke geslachtshormoon testosteron in de cellen van Leydig in de testikels.
Inspanningsvermogen
Osteocalcine bevordert het uithoudingsvermogen van spieren. De productie van osteocalcine neemt af met de leeftijd maar wanneer osteocalcine wordt ingespoten in oudere muizen, presteren die weer als muizen van drie maanden oud (Berger & Karsenty, 2022). Osteocalcine zorgt er tevens voor dat de spieren meer stofjes gaan maken die ervoor zorgen dat de lever energie gaat maken voor het lichaam (maken van glucose, afbreken van vetten) en die ervoor zorgen dat de spieren de glucose beter kunnen opnemen.
Hersenfuncties
Osteocalcine maakt in de hersenen boodschappermoleculen (“neurotransmitters”) vrij die een effect hebben op de stemming, op angst en op het vermogen om dingen te onthouden.
Acute stress reactie
Als het lichaam in gevaar is, moet energie worden vrijgemaakt om het probleem op te lossen. Het vrijmaken van energie gebeurt door middel van adrenaline, noradrenaline en bijnierschorshormoon (cortisol). Het blijkt dat osteocalcine een belangrijke rol speelt bij de afgifte van deze boodschapperstoffen.
Evolutionaire betekenis
Alles wijst erop dat de botten een ongelooflijk belangrijke rol hebben gespeeld bij de overleving in moeilijke omstandigheden! Dankzij onze botten kunnen we rennen, klimmen en dus vluchten voor gevaar. Bovendien onthouden we waar de gevaarlijke gebieden zijn en waar we voedsel en beschutting kunnen vinden.
KPNI en beweging als medicijn
Zodra we gaan bewegen, gaan spieren stofjes maken die effecten hebben op bot en gaan botten stofjes maken die effecten hebben op spieren (Zhao et al., 2024). Nu weten we dat deze stofjes niet alleen effecten hebben op de botten en spieren maar ook op meer “afgelegen” organen zoals de hersenen, de lever en de alvleesklier en daarmee heel veel processen in het lichaam reguleren. Bewegen is dus een manier om de processen in het lichaam te sturen en daardoor is het ook logisch dat beweging kan worden ingezet als medicijn bij ziektebeelden als overgewicht, diabetes, hart- en vaatziekten, osteoporose, spier- en gewrichtsklachten en depressie. Beweging is daarom ook altijd een onderdeel van een KPNI-behandelplan. U snapt nu waarom!